Cha mẹ chúng ta thường nói: “Tôi muốn con cái mình được hạnh phúc”. Sẽ thật bất thường nếu ta nghe thấy họ bảo rằng ‘tôi muốn con mình sống một cuộc đời ý nghĩa’.
Nhưng đấy mới là điều chúng ta thường hay nói với chính mình: Tất cả đều sợ sự vô nghĩa. Một khi cảm thấy cuộc đời của mình trở nên thiếu ý nghĩa, đa số chúng ta sẽ rơi vào trầm cảm. Vậy cuối cùng thì ý nghĩa của đời sống là gì?
Hãy bắt đầu bằng việc thử phân biệt xem hạnh phúc khác ý nghĩa như thế nào. Trong đời sống, hai điều này thường xuyên chồng chéo nhau. Có thể một mức độ ý nghĩa nào đó là điều kiện cần cho hạnh phúc, và ngược lại, hạnh phúc cũng làm cho ta cảm thấy đời sống này đầy ý nghĩa. Và tách biệt được hai cảm giác này là điều không hề đơn giản.Trong một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí tâm lý tích cực của Hoa Kỳ vào tháng 8/-2013, nhóm tác giả đã cố gắng làm rõ sự khác biệt của hai loại cảm giác này. Họ tiến hành khảo sát 400 công dân Mỹ trong độ tuổi từ 18-78, với một số lượng lớn câu hỏi để có thể “dán nhãn” xem yếu tố nào làm cho con người hạnh phúc và cái gì đi đôi với sự ý nghĩa. Sau khi nhận được kết quả, bằng một công cụ thống kê phức tạp, nhóm tác giả thu hẹp và phát hiện ra năm khác biệt lớn giữa hạnh phúc và cảm giác có ý nghĩa như sau:
Điều đầu tiên là hạnh phúc cần sự thỏa mãn, có được thứ bạn muốn và cần, còn ý nghĩa thì có thể không. Thỏa mãn ham muốn là cội nguồn đáng tin cậy dẫn đến hạnh phúc, trong khi một cuộc đời có ý nghĩa hoàn toàn có thể không có gì cả. Mọi người đều cảm thấy hạnh phúc hơn nếu cuộc đời họ nhiều sự dễ dàng hơn là khó khăn. Những người hạnh phúc trong cuộc khảo sát nói rằng họ có đủ tiền để mua những thứ họ muốn và thỏa mãn nhu cầu. Sức khỏe tốt cũng là yếu tố góp phần mang lại hạnh phúc, nhưng không phải là điều làm cho cuộc đời bạn thêm ý nghĩa. Người khỏe mạnh sẽ hạnh phúc hơn người ốm yếu, nhưng cuộc sống của một người bệnh cũng có thể đầy ý nghĩa. Nếu một người thường xuyên cảm thấy ổn – một cảm giác xuất hiện khi nhu cầu và mong muốn được thỏa mãn – anh ta càng thấy hạnh phúc. Nhưng điều này không liên quan gì đến cảm giác có ý nghĩa, thứ có thể nảy mầm từ những điều kiện vô cùng khắc nghiệt.
Khác biệt thứ hai là về cảm thức thời gian. Hạnh phúc là khoảnh khắc hiện tại; ý nghĩa có màu sắc tương lai, hay chính xác hơn là sự liên kết giữa quá khứ, hiện tại và tương lai. Nếu bạn muốn tối đa hóa hạnh phúc của mình, có vẻ lời khuyên tốt nhất là tập trung vào hiện tại (Thiền là một giải pháp phổ biến), đặc biệt nếu nhu cầu của bạn đang được thỏa mãn. Ý nghĩa, ngược lại, xuất phát từ những suy tưởng lắp ráp quá khứ, hiện tại và tương lai thành một câu chuyện mạch lạc.
Điều này có thể phần nào giải thích được vì sao chúng ta quan tâm đến ý nghĩa nhiều như thế: đấy có thể được xem như một phiên bản dài hơi của hạnh phúc. Hạnh phúc đơn thuần chỉ tập trung vào hiện tại, trong khi đó ý nghĩa khiến ta nghĩ về một hạnh phúc bền lâu hơn, và thậm chí kiến tạo những hạnh phúc khác trong tương lai.
Khác biệt thứ ba là cảm thức xã hội.
Liên kết với người khác là điều quan trọng với cả hạnh phúc lẫn cảm giác có ý nghĩa. Cô đơn dẫn đến hậu quả là cả hai cảm giác này đều ở mức thấp, nhưng khác biệt là nếu ý nghĩa đến từ việc đóng góp cho người khác, thì hạnh phúc đến từ những gì cộng đồng đóng góp cho bạn. Cuộc khảo sát kể trên đã dẫn đến một kết luận là, những người cho đi cảm thấy sự có ý nghĩa nhiều hơn là hạnh phúc, và ngược lại, ai đó nhận được nhiều từ cộng đồng có thể cảm thấy hạnh phúc hơn, nhưng sự có ý nghĩa đã bị mất đi.
Khác biệt thứ tư là sự đối đầu với khó khăn, căng thẳng, hoặc những điều tương tự. Cuộc sống có ý nghĩa cao thường đối mặt với nhiều khó khăn rắc rối hơn, và tất nhiên, chúng làm giảm hạnh phúc. Thật vậy, căng thẳng và các sự kiện tiêu cực xảy ra trong cuộc sống là hai thứ phá hủy hạnh phúc, nhưng chúng là những yếu tố cơ bản tạo ra một cuộc sống có ý nghĩa (nhất là khi bạn lựa chọn đối mặt và vượt qua được chúng). Bạn có thể thấy rõ nhất điều này ở một người nghỉ hưu: an nhàn và hạnh phúc hơn, nhưng cảm giác có ý nghĩa giảm xuống.
Khác biệt cuối cùng liên quan đến cái tôi và bản sắc cá nhân.
Cũng trích từ nghiên cứu ở đầu bài, trong 37 loại hoạt động mang tính cá nhân, phản ánh bản thân (làm việc, tập thể dục hoặc thiền), có 25 loại liên quan tích cực đến một cuộc sống có ý nghĩa, trong khi chỉ có 2 loại (kết nối xã hội, tiệc tùng không bia rượu) là kết nối đến hạnh phúc. Nếu hạnh phúc là việc có những gì bạn mong muốn, thì có vẻ như ý nghĩa là làm những điều thể hiện được rõ bản sắc cá nhân của bạn. (Nguồn: Fb Cầm Xu, Sưu tầm và rút ngắn từ bài viết trên trang aeon.co) Một topic rất hay.
Hạnh phúc có thể tuỳ cách hiểu, tuỳ mức độ nhu cầu. Ai cũng có thể hạnh phúc theo cách của mình. Một bác xe ôm nhu cầu đơn giản, có sức khoẻ, có thu nhập vừa đủ mang về cho vợ mỗi ngày, đủ sống là bác ấy cảm thấy hạnh phúc. Hạnh phúc là một cảm giác mang tính cá nhân. Trăm người sẽ có trăm định nghĩa hạnh phúc khác nhau. Vì mỗi người là một cá thể riêng biệt với thế giới quan riêng biệt, quan niệm sống riêng biệt.
Nhưng sống ý nghĩa thì khác. Một người sống hạnh phúc chưa chắc đã sống ý nghĩa. Khi một người nói “tôi đang sống cuộc sống ý nghĩa” thì ngoài cuộc sống cá nhân bên trong người đó, họ còn liên quan đến cuộc sống bên ngoài. Sống ý nghĩa bao hàm cả “tác động tích cực” đến những người xung quanh, đến cộng đồng và xã hội. Một số người chỉ thực sự thấy hạnh phúc trong hành trình tạo giá trị ý nghĩa để mang lại hạnh phúc cho người khác. Sống ý nghĩa sẽ liên quan đến sứ mệnh, đến lý tưởng cá nhân.
Sống ý nghĩa liên quan đến câu hỏi bạn là ai, mục đích ý nghĩa của sống của bạn là gì và bạn có giúp người khác thay đổi tốt hơn.
Người khác ở đây là con cái bạn, là bạn bè, là đồng nghiệp, là những người sống quanh bạn. Sống ý nghĩa là hành trình trả lời cho câu hỏi tại sao (big why).Cuộc sống cá nhân hạnh phúc sẽ là nền tảng để sống cuộc sống ý nghĩa – mang lại tác động tích cực đến người khác.
BrandSon
