Chủ nghĩa Khắc kỷ (Stoicism) xuất hiện từ những năm 300 trước công nguyên với nhà tiên phong Zeno tại Athens, Hy Lạp. Đây là một triết lý sống có ảnh hưởng rất lớn đến nhiều nhân vật chính trị, quân sự và kinh tế sau này. Những người theo chủ nghĩa Khắc kỷ tôn vinh trí tuệ và lối sống cân bằng cảm xúc. Nhưng những người Khắc kỷ cũng tránh xa chủ nghĩa sùng bái cá nhân, tôn chỉ của trường phái Khắc kỷ là tôn trọng sự thật khách quan.
Con người sống có lý tưởng luôn có thiên hướng theo một hình mẫu nào đó. Các lãnh đạo thành công thời cổ xưa và thế giới hiện đại đều có đặc điểm chung là họ bằng cách nào đó, vô thức hoặc có chủ đích đều hiện hữu giống một hình mẫu cụ thể. Một trong số đó là hình mẫu yêu thích của người Khắc kỷ là Nhà Hiền Triết vì hình mẫu này tiêu biểu cho hai chữ tình yêu và sự minh triết (love of wisdom).
“Người Hiền Triết sống hoà hợp với bản thân, với những người xung quanh vì anh ta tuân theo lý trí và chấp nhận số mệnh một cách khoan dung, đúng mực. Anh ta vượt lên mọi khao khát cảm xúc phi lý trí để đạt được sự thanh thản về đầu óc. Dẫu khao khát cuộc sống dài lâu và tận hưởng lễ hội cuộc đời, nhà hiền triết hoàn toàn không sợ hãi cái chết. Anh ta có trí tuệ thực tiễn, tính công bằng, nhân từ và tinh thần kỷ luật mạnh mẽ”(Stoicism and the art of happiness)
Chánh niệm của chủ nghĩa Khắc kỷ nằm ở năng lực tập trung vào điều có thể kiểm soát và bỏ qua những điều ngoài vùng kiểm soát: điều không thể kiểm soát, không thể thay đổi nên xếp vào ngăn “những việc không quan trọng”. Người Khắc kỷ tôn vinh giá trị của hiện tại: quá khứ và tương lai không hiện hữu, chỉ có thời khắc của hiện tại mới có thật.
Mỗi khi còn mắc kẹt với cảm xúc tiêu cực của hiện tại, không thể làm điều quan trọng cho tương lai. Làm điều quan trọng là gì? Là khả năng nhìn thẳng vào thực tại, khách quan với thiệt hại nó gây ra nhưng quan trọng nhất biết tách khỏi nó. Chính xác hơn là GIẢI PHÓNG bản thân khỏi nó.
Chánh niệm là tự do với hiện tại nhưng không có nghĩa mặc kệ hiện tại. Vẫn trăn trở, vẫn cam kết, vẫn say mê, vẫn vui, vẫn buồn. Nói chung là cảm giác con người có gì, cứ sống với nó như vậy. Nhưng không luỵ. Không luỵ vì vui, không luỵ vì yêu, không luỵ vì buồn. Chánh niệm đích thực là có mà không, không mà có. Chánh niệm trong sự thay đổi, không đi tìm sự cố định nào cả. Cảm xúc con người như dòng sông thôi. Bên lở mới có bên bồi. Đoạn loằng ngoằng rồi mới đến đoạn dài. Lúc bình lặng lúc dữ dội.
Đi tìm sự bình yên tuyệt đối là ảo ảnh của chánh niệm.
“Sức mạnh nằm trong việc giữ cho yên bình, vượt lên trên vui sướng và đau khổ, không làm điều tuỳ tiện hay bất lương, không phụ thuộc vào chỗ người khác làm gì hay không làm gì. Vấn đề là anh có khả năng chấp nhận thực tế đang diễn ra. Chấp nhận sự việc khách quan một cách đúng mực. Cái gì không thay đổi được không cần tốn thời gian suy nghĩ và bàn luận về nó.”
(Marcus Aurelius)
BrandSon
